„Pedał” i „lesba” jako społeczne pojęcia życia codziennego

https://doi.org/10.51897/interalia/NZSD7140

„Pedał” i „lesba” jako społeczne pojęcia życia codziennego. Heteroseksualne uprzedzenia językowe dotyczące gejów i lesbijek

Mariola Bieńko

Uniwersytet Warszawski

Abstrakt

Przez ostatnie dwie dekady byliśmy świadkami nieznacznego wzrostu liczby publikacji na temat języka opisującego mniejszości seksualne (Kulick 2000). Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań jakościowych opartych na indywidualnych wywiadach przeprowadzonych w 2018 roku. Analiza wypowiedzi 36 heteroseksualnych kobiet i mężczyzn w wieku od 13 do 75 lat, mieszkających w Warszawie, pozwoliła na przegląd językowej różnorodności znaczeń i form odnoszących się do homoseksualności. Z badań wynika, że językowe reprezentacje lesbijek i gejów w heteronormatywnych aktach mowy sytuują się pomiędzy eufemizmami i niewybrednymi kolokwializmami, które pełnią funkcję poniżających etykiet, znajdujących zastosowanie w różnych kontekstach. Zasób znanego i używanego słownictwa jest w badanej grupie zróżnicowany ze względu na płeć i wiek. Należy jednak zauważyć, że celem prezentowanego badania nie było rozpatrywanie wspólnoty osób heteroseksualnych jako użytkowników odrębnego języka. Jest to raczej konceptualne ujęcie rozumienia miejsca płciowej i seksualnej nieheteronormatywności w zmieniającej się rzeczywistości społecznej. W tym kontekście różnice płciowe, władza i podmiotowość są wyrażane poprzez zestaw dyskursów i praktyk, które tym samym oddziałują dalej na nasze zachowania językowe.

Słowa kluczowe: „pedał”, „lesba”, językowe kody heteroseksualności

“Faggot” and “Dyke” as Everyday Life Social Concepts: Heterosexual Bias in Language Concerning Lesbians and Gay Men

Abstract

The past two decades have witnessed a modest increase in publications dealing with language used to describe sexual minorities (Kulick 2000). The aim of this paper is to present qualitative study results based on individual interviews conducted in 2018. The responses of 39 heterosexual women and men, aged 13-75 and living in Warsaw, Poland, were analysed with the purpose of exploring the variety of meanings and forms of language concerning homosexuality. The research shows that the linguistic representations of lesbians and gay men within heterosexual speech acts are situated between euphemisms and unrefined colloquial terms which function as degrading labels that tend to be applied in various contexts. The words known and used within the study group differ depending on the participants’ age and gender. However, it should be noted that the purpose of this study was not to investigate heterosexuals as a discrete community of language-users. Rather, its justification is conceptual and has to do with the way in which we understand the place of gendered and sexual non-heteronormativity in the ever-changing social landscape. In this context, a set of discourses and practices is a site through which the expressions of gender difference, power, and subjectivity are articulated, and one that, by extension, further influences our linguistic behaviours.

Keywords: “faggot”, “dyke”, linguistic codes of homosexuality